Ἀγαπητοί ἀδελφοί, ἀγαπητά μου παιδιά,

Ἑορτάζουμε μέ πνευματική λαμπρότητα τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μας, ἡ ὁποία ὀνομάζεται καί Πάσχα.

Αὐτή ἡ εὔφημη λέξη, Πάσχα, ἡ τόσο ἀγαπητή μας ἀπό τά παιδικά μας χρόνια, ἐπαναλαμβάνεται σέ πολλά τροπάρια τῆς Ἐκκλησίας καί προξενεῖ πνευματική χαρά καί ἀγαλλίαση στούς Χριστιανούς.

Κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο, ἡ λέξη Πάσχα προέρχεται ἀπό τήν ἑβραϊκή λέξη Φάσκα, πού δηλώνει τήν διάβαση.

Τότε, ὁ Ἰσραηλιτικός λαός ἑόρταζε τήν θαυματουργική διάβαση διά τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης καί τῆς τελικῆς ἀπελευθερώσεώς του ἀπό τόν Αἰγύπτιο Φαραώ καί τήν σκλαβιά.

Τώρα, ὁ νέος Ἰσραήλ τῆς Χάριτος ἑορτάζει τήν νέα διάβαση ἀπό τόν θάνατο στήν ζωή. Αὐτή τήν ἑρμηνεία δίνει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος σέ ὁμιλία του τήν ἡμέρα τοῦ Πάσχα.

Καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ἐπαναλαμβάνοντας σχεδόν τά λόγια τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, γράφει: «Ἀναστάσεως ἡμέρα λαμπρυνθῶμεν λαοί, Πάσχα Κυρίου Πάσχα. Ἐκ γάρ θανάτου πρός ζωήν καί ἐκ γῆς πρός οὐρανόν Χριστός ὁ Θεός ἡμᾶς διεβίβασεν, ἐπινίκιον ᾄδοντας».

*

Γενικότερα, μέ τήν ἱερή αὐτή λέξη, Πάσχα, ἐκφράζουμε τρεῖς ἐλπιδοφόρες, ἀπελευθερωτικές, λυτρωτικές καί λαμπρές πραγματικότητες.

Πάσχα ὀνομάζουμε τήν διάβαση ἀπό τήν γῆ τῆς δουλείας στήν γῆ τῆς ἐλευθερίας. Τήν διάβαση ἀπό τήν γῆ τῶν παθῶν στήν γῆ τῆς ἀπαθείας. Τήν διάβαση ἀπό τόν θάνατο τῆς ἁμαρτίας στήν ζωή τῆς Χάριτος.

Πάσχα εἶναι καί ἡ ἔλευση τοῦ Χριστοῦ μέσα στήν καθαρή καρδιά τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής θά πεῖ χαρακτηριστικά: «Πάσχα ἡ ἐπί τόν ἀνθρώπινον νοῦν ἔλευσις τοῦ Λόγου». Πάσχα, δηλαδή, εἶναι ἡ διάβαση, ἡ ἔλευση τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ στόν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ἕνωση τῆς ψυχῆς μέ τόν Χριστό μέσα στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου. Πραγματικά, ὁ ἄνθρωπος ὅταν λαμβάνει τόν Χριστό, ζεῖ πνευματικά καί ὁ Χριστός γίνεται ἡ ζωή του, ἡ ψυχή τῆς ψυχῆς του.

Πάσχα ὅμως ὀνομάζεται καί Αὐτός ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός. Ἄλλωστε, δέν νοεῖται ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου ἔξω ἀπό τόν Θεάνθρωπο Χριστό, ἀφοῦ Αὐτός εἶναι ἡ ὁδός, ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή. Αὐτός εἶναι ἡ ἀνάσταση τῶν ἀνθρώπων. Γι’ αὐτό, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός στόν Κανόνα τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα ἀποδίδει στόν Χριστό τόν χαρακτηρισμό «Πάσχα»:

«Ὤ Πάσχα τό μέγα καί ἱερώτατον, Χριστέ, ὤ Σοφία καί Λόγε τοῦ Θεοῦ καί Δύναμις».

Αὐτός ὁ χαρακτηρισμός ἔχει σχέση μέ τόν λόγο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «Καί γάρ τό Πάσχα ἡμῶν ὑπέρ ἡμῶν ἐτύθη Χριστός» (Α ́ Κορ. ε ́, 7).

Πάσχα λοιπόν εἶναι ἡ ἀπαλλαγή ἀπό τά πάθη, ἡ ἔλευση τοῦ Χριστοῦ στήν καθαρή καρδιά καί, τελικά, Πάσχα εἶναι αὐτός ὁ ἴδιος ὁ Χριστός.

Ἡ πρώτη εὐλογημένη κατάσταση ἐπιτυγχάνεται μέ τήν ἀσκητική ζωή τῆς Ἐκκλησίας, μέ τήν ἐξομολόγηση, τήν συγχώρηση, μέ τήν θεραπεία τοῦ λογιστικοῦ, θυμικοῦ καί ἐπιθυμητικοῦ τῆς ψυχῆς μας.

Ἡ δεύτερη εὐλογημένη ἕνωση τοῦ Λόγου μέ τόν νοῦ ἐπιτυγχάνεται μέ τήν προσευχή, ἰδιαιτέρως τήν νοερά προσευχή, πού γίνεται μέσα στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ νοερά προσευχή δέν εἶναι πολυτέλεια, ἀλλά εἶναι ἤ πρέπει νά εἶναι ἡ φυσική κατάσταση τοῦ Χριστιανοῦ.

Καί τό ὅτι Πάσχα εἶναι αὐτός ὁ Χριστός, τό νοιώθουμε, τό βιώνουμε μέ τήν ἀξία μετάληψη τῶν θείων Μυστηρίων, τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Κυρίως τό βιώνουν ὅσοι ἀξιώνονται νά δοῦν αἰσθητῶς τόν Χριστό λάμποντα μέ τήν δόξα τῆς θεότητός Του καί διατηροῦντα τίς πληγές τοῦ Σταυροῦ στό Σῶμα Του.

Καί ἐπειδή ὅλα μετροῦνται στήν ἐποχή μας, καί ὅλα ἀξιολογοῦνται, ἄς μετρήσουμε καί ἐμεῖς τόν ἑαυτό μας, ἀγαπητοί ἀδελφοί καί ἀγαπητά μου παιδιά. Ἄς μετρήσουμε τόν ἑαυτό μας καί τώρα καί μετά τίς ἑορτές τοῦ Πάσχα. Ἄς μετρήσουμε, ποιό Πάσχα ζήσαμε;

Αἰσθανθήκαμε τόν ἑαυτό μας ἀπελευθερωμένο ἀπό τά πάθη μας ἤ ἔστω ἀπό κάποιο πάθος πού μᾶς βασάνιζε; Αἰσθανθήκαμε τήν λεπτή, ἐλαφριά καί ἀγαθή συνείδηση πού εἶναι ἐλευθερωμένη ἀπό ἐνοχές καί βαρεῖς λογισμούς;

Μήπως κατανοήσαμε τήν ἔλευση τοῦ Λόγου στόν νοῦ μας, στήν καρδιά μας, μέ τήν καρδιακή προσευχή, μέ τήν δοξολογία καί τήν εὐχαριστία ἐκ καθαρᾶς καρδίας; Μέ τό ἐσωτερικό πανηγύρι πού προκαλεῖ ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ;

Γευθήκαμε ἀξίως τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, ὥστε παρόντος τοῦ Χριστοῦ καί ἐνοικοῦντος ἐν ἡμῖν νά ὑποχωρήσουν ὅλες οἱ ἀνθρώπινες, ἐφήμερες καί μάταιες ἕλξεις καί ἐπιθυμίες;

Ἡ ἐξομολόγηση, ἡ προσευχή καί ἡ θεία Κοινωνία ἀντιστοιχοῦν στίς τρεῖς εὐλογημένες πραγματικότητες τοῦ Πάσχα, ἤτοι στήν διάβαση ἀπό τήν γῆ τῶν παθῶν στήν γῆ τῆς ἀπαθείας, στήν διάβαση τοῦ Λόγου στόν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί, τέλος, σέ αὐτόν τόν ἴδιο τόν Χριστό, πού εἶναι τό ἀληθινό Πάσχα.

*

Μέσα σέ αὐτήν τήν λαμπρή περίοδο, ὅμως, ἀδελφοί, ὁ νοῦς μας δέν εἶναι δυνατόν νά μή πάει στόν φρικτό πόλεμο στήν Οὐκρανία. Καί ἀναρωτιόμαστε μέ ἔκπληξη: Πῶς εἶναι δυνατόν νά ἑορτάζεται τό Πάσχα τῶν Χριστιανῶν, τό Πάσχα τῶν Ὀρθοδόξων, μέ βομβαρδισμούς ἐναντίον ἄλλων ἀδελφῶν καί μάλιστα ἐναντίον ὁμοδόξων Χριστιανῶν;

Δυστυχῶς ἡ μεγάλη ἁμαρτία τοῦ πολέμου μᾶς ἀπομακρύνει ἀπό τόν Χριστό, ἀπό τό ἀληθινό Πάσχα.

Γράφει ἕνας σύγχρονος ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ Ρῶσος τήν καταγωγή, ἁγιορείτης ἅγιος Σωφρόνιος:

«Μετά ἀπό δύο παγκοσμίους πολέμους -οἱ πόλεμοι εἶναι ἡ κατεξοχήν ἁμαρτία-, ὁ σύγχρονος κόσμος ἔχασε τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Δέν μπορεῖ ὅμως νά ἐννοήσει τήν θεότητα τοῦ Χριστοῦ χωρίς τό Ἅγιον Πνεῦμα.

Νά πιστέψουμε ὅτι αὐτός ὁ ἄνθρωπος, ὁ Χριστός, πού εἶναι ἀληθινός ἄνθρωπος, εἶναι καί ὁ Δημιουργός τοῦ κόσμου, αὐτό μᾶς ξεπερνᾶ.

Νά πιστέψουμε ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Θεός Λόγος σαρκώθηκε καί ὅτι μᾶς κάλεσε νά εἴμαστε αἰώνια μαζί Του, νά, αὐτό εἶναι πού λείπει ἀπό πολλούς ἀνθρώπους τοῦ καιροῦ μας, κυρίως ἀπό ἐπιστήμονες».

Ἡ δική μας ἀντίσταση καί ἄρνηση στόν πόλεμο καί ἡ δική μας κατάφαση στήν ζωή εἶναι ἡ βίωση τοῦ Πάσχα, ὡς ἀπαλλαγή ἀπό τά πάθη, ὡς καρδιακή προσευχή, ὡς ἕνωση μέ τόν ἴδιο τόν Χριστό, πού εἶναι τό ἀληθινό Πάσχα.

«Ὤ Πάσχα τό μέγα καί ἱερώτατον, Χριστέ, ὤ Σοφία καί Λόγε τοῦ Θεοῦ καί Δύναμις»!

Χριστός ἀνέστη, ἀδελφοί!

Ὁ Μητροπολίτης

† Ὁ Καστορίας Καλλίνικος